Rodowód sztuk walki wręcz nie został do końca zdefiniowany. Najstarsze zapiski dotyczące systemów samoobrony pochodzą z III wieku p.n.e. Wśród pierwszych form walki wyróżniano sumo i yawara, które później dały początek ju-jitsu.
Sumo, w swojej pierwotnej formie, różniło się znacznie od dzisiejszego. Zawierało techniki chwytów, rzutów, uderzeń i kopnięć, które później zostały zaadaptowane przez inne szkoły walki, w tym ju-jitsu.
W całej historii Japonii, ju-jitsu służyło jako uzupełnienie technik walki z użyciem broni, znanych jako budo, bugei lub bu-jitsu. Wraz z upadkiem feudalizmu w Japonii i rozpowszechnieniem broni palnej, tradycyjne sztuki walki zaczęły tracić na znaczeniu. W drugiej połowie XIX wieku, zlikwidowano klasę samurajską, co dało początek odrodzeniu ju-jitsu i stworzeniu nowego systemu walki – judo.
Judo zostało stworzone przez prof. Jigoro Kano (1860-1938), który rozpoczął swoją przygodę ze sztukami walki w wieku 17 lat, podczas studiów na Uniwersytecie Tokijskim. Treningi rozpoczął pod okiem mistrza Hachinosuke Fukudy, a po jego śmierci kontynuował naukę u Masamito Jikuby. W 1882 roku, po ukończeniu studiów, Kano założył własną szkołę, Kodokan, która stała się najbardziej znaną szkołą judo na świecie.
Nazwa judo, która oznacza "łagodną drogę", nie była nowością stworzoną przez Kano; była używana wcześniej przez inne szkoły ju-jitsu. Kano przyjął tę nazwę, ponieważ jego celem było nie tylko nauczanie technik walki, ale również wprowadzenie systemu wychowania fizycznego opartego na etyce i filozofii Dalekiego Wschodu, dostosowanego do współczesnego treningu sportowego. Judo miało stanowić kompromis między sztuką a sportem.
Kodokan Judo opierało się na trzech podstawowych zasadach:
Ustąp, aby zwyciężyć: Ta zasada polega na wykorzystywaniu siły przeciwnika, zamiast stawiania oporu.
Seiryoku Zenyo: "Maksimum efektu przy minimum wysiłku" - zasada efektywności technicznej.
Jita Kyoei: "Wzajemne dobro i korzyść" - trening powinien być korzystny dla obu stron.
Jigoro Kano, opracowując judo, odrzucił brutalne techniki ju-jitsu, koncentrując się na bezpiecznych i efektywnych technikach sportowych. Judo szybko zdobyło popularność jako usportowiona wersja ju-jitsu, stając się narodowym sportem Japonii i zyskując na popularności na całym świecie.
Rozkwit popularności judo nastąpił po włączeniu tej dyscypliny do programu Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1964 roku. W Polsce, pierwszy olimpijski medal w judo zdobył Antoni Zajkowski na Igrzyskach w Monachium w 1972 roku. Kolejni wybitni polscy judocy to:
Waldemar Legień - dwukrotny złoty medalista olimpijski.
Paweł Nastula - złoty medalista olimpijski i wielokrotny mistrz świata.
Janusz Pawłowski - medalista olimpijski i wielokrotny medalista mistrzostw świata i Europy.
Aneta Szczepańska - srebrna medalistka olimpijska.
Marian Tałaj - brązowy medalista olimpijski.
Judo kontynuuje swoje dziedzictwo jako sport globalny, przyciągając coraz większą liczbę entuzjastów na całym świecie.
JUDO
Judo to dyscyplina sportu, która wywodzi się z Japonii. Słowo judo tłumaczone jest jako “łagodna droga”, “łagodny sposób uzyskiwania zwycięstwa” („ju“ – miękki, łagodny, łatwy, „do“ – droga, sposób stosowania).
UNESCO uznało judo za najlepszy początkowy sport do treningu dzieci i młodzieży w wieku od 4 do 21 lat.
Judo jest najbezpieczniejszym sportem kontaktowym dla dzieci poniżej 13 roku życia. (Źródło: American College of Sports Medicine).
Judo to najlepszy sport dla dzieci w wieku od 5 do 12 lat. (Źródło: World Health organization, WHO - Światowa Organizacja Zdrowia).
Judo to drugi najbardziej kompletny sport, jaki istnieje. (Źródło: International Olympic Committee, 2000, Międzynarodowy Komitet Olimpijski).
Judo, to po wiosłowaniu, ćwiczenia fizyczne o najwyższym zużyciu kalorii: 363 kalorii przez 1/2 godziny. (Źródło: World Health Organization, Światowa Organizacja Zdrowia).
Judo jest trzecim sportem (po piłce nożnej i lekkiej atletyce) najchętniej oglądanym podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich, co wskazuje jak wielką popularnością i zainteresowaniem cieszy się na całym świecie.
Wbrew niektórym opiniom judo to idealny sport zarówno dla chłopców jak i dziewczynek.
Treningi judo kształtują siłę, szybkość, wytrzymałość, gibkość oraz koordynację ruchową, co jest nieocenione dla rozwijającego się organizmu. Oprócz specjalistycznych ćwiczeń, w programie treningowym często znajdują się gry ruchowe, które dodatkowo urozmaicają zajęcia. Regularna aktywność fizyczna wpływa korzystnie na rozwój dziecka, kompensując negatywne efekty współczesnego stylu życia, takie jak długie godziny spędzone w pozycji siedzącej, przed monitoriami telefonów, komputerów, czy noszenie ciężkich plecaków. Nawet jeśli dziecko po kilku latach zdecyduje się zakończyć swoją przygodę z judo, pozytywne efekty regularnych treningów będą mu towarzyszyć przez wiele lat.
Gimnastyka – rozwija ogólną sprawność fizyczną oraz poprawia koordynację ruchową.
Rozciąganie – jest niezbędnym elementem w kształtowaniu prawidłowej postawy u dzieci w najważniejszym momencie ich rozwoju. Wpływa korzystnie na prawidłowy wzrost dziecka i korekcję wad.
Współpraca i rywalizacja – połączenie tych dwóch cech jest receptą na sukces i zapewnia poprawne relacje między dziećmi. Uczy szacunku i wpływa poprawnie na rozwój charakteru.
Rzuty i upadanie – szczególną uwagę zwracamy na naukę umiejętności prawidłowego upadania – tak, aby zmniejszyć ryzyko narażenia na urazy podczas treningów, zawodów jak i przede wszystkim w życiu codziennym.
Judo to nie tylko szlachetna sztuka walki, ale również dyscyplina sportowa o długiej tradycji olimpijskiej, co czyni ją wyjątkową na tle innych dostępnych form aktywności.
W judo można dostrzec wiele elementów, które wywodzą się z japońskiej kultury samurajów i są obecne w codziennej praktyce tej sztuki. Treningi odbywają się w dojo, czyli „miejscu doskonalenia się”, gdzie panuje atmosfera oparta na zasadach takich jak wzajemny szacunek, posłuszeństwo i lojalność wobec instruktora, a także dbałość o godne zachowanie, honor, skromność i kulturę osobistą.
Głównym celem uprawiania judo jest samodoskonalenie się, obejmujące zarówno rozwój umiejętności fizycznych, jak i kształtowanie charakteru. Tradycyjny strój, czyli judogi, oraz pasy o różnych kolorach, symbolizują stopnie zaawansowania i wprowadzają jasną hierarchię na macie.
Judo, poza tym, że jest sztuką walki, oferuje również praktyczne umiejętności samoobrony. Trenerzy nie przygotowują młodych judoków do walk ulicznych, ale umiejętność obrony w sytuacjach zagrożenia może okazać się bardzo przydatna. W razie potrzeby judoka jest w stanie skutecznie unieszkodliwić przeciwnika, nie czyniąc mu krzywdy, co jest lepszym rozwiązaniem niż pasywne narażenie siebie lub innych na niebezpieczeństwo. Wielu mistrzów sztuk walki podkreśla, że najlepszą formą obrony jest unikanie konfrontacji, a judocy, dzięki regularnym treningom, są również dobrze przygotowani do biegania, co jest równie ważnym elementem samoobrony.
Wiek, w którym warto rozpocząć treningi judo, jest sprawą indywidualną i zależy od gotowości dziecka, natomiast zwykle dzieci w wieku przedszkolnym są już na tyle samodzielne, aby uczestniczyć w takich zajęciach.
W grupach początkujących nie stawia się przed młodymi adeptami zbyt wygórowanych wymagań. Dzieci, które radzą sobie z podstawowymi czynnościami, takimi jak bieganie, czy uczestnictwo w prostych zabawach, z łatwością odnajdą się na macie.
Warto również pamiętać, że motywacja do treningu powinna być odpowiednio zbalansowana. Rodzice często marzą o tym, aby ich dziecko stało się mistrzem, co może prowadzić do nadmiernej presji i niezdrowej atmosfery. Warto unikać przemotywowywania dziecka, aby nie zniechęcić go do sportu już na wczesnym etapie. Ważne jest, aby sport był dla dziecka źródłem radości i satysfakcji, a nie jedynie wyścigiem o osiągnięcia.
Podstawowe słownictwo:
Dojo – sala treningowa
Tatami – mata
Hajime – start, naprzód (komenda na rozpoczęcie walki)
Mate – stop (komenda na przerwanie walki)
Sore Made – koniec
Judoga – strój do judo
Judoka – zawodnik trenujący judo
Kejkogi – bluza judogi
Zubon – spodnie judogi
Obi – pas od judogi
Tachi-Waza – technika w stójce
Ne-Waza – technika w parterze
Randori – walka szkoleniowa
Rei – ukłon (za-rei: ukłon niski, tachi-rei: ukłon wysoki)
Tori – atakujący, wykonujący ćwiczenie
Uke – broniący się; ten, na którym tori wykonuje daną technikę
Kumi-kata – uchwyt klasyczny
Sonomama – bezruch w walce
Maita – poddanie się
3 fazy rzutu:
Kuzushi – wychylenie
Tsukuri – wejście
Kake – rzut
Punkty w walce JUDO:
Waza-ari
Ippon
Kary w walce JUDO:
shido
hansokumake
3 x shido = hansokumake
Szkoleniowe:
6 kyu – pas biały
5 kyu – pas żółty
4 kyu – pas pomarańczowy
3 kyu – pas zielony
2 kyu – pas niebieski
1 kyu – pas brązowy
Mistrzowskie:
1 – 5 dan: pas czarny
6 – 8 dan: pas biało-czerwony
9 – 10 dan: pas czerwony